ناگفته هاي نخستین شخصی که اعلام کرد سردشت بمباران شیمیایی شده است

نوید شاهد آذربایجان غربی؛ «محمد زمانی» جانباز شیمیایی سی درصد بمباران سردشت، 20 ساله بود که در نزدیکی محل اصابت بمباران شیمیایی قرار داشت و نخستین کسی بود که اعلام کرد این بمباران، از نوع شیمیایی است و به مردم گفت به ارتفاعات بروید. به مناسبت سالروز بمباران شیمیایی سردشت،  گفت و گوی  خبرنگار نوید شاهد آذربایجان غربی با اين جانباز شیمیایی شهرستان سردشت را می خوانید.

نوید شاهد: ابتدا خودتان را برای ما معرفی کنید؟

زمانی: اینجانب محمد زمانی، متولد سال 1340 در یک خانواده مذهبی در شهرستان سردشت به دنیا آمدم. من دارای دو فرزند و جانباز شیمیایی نیز هستم .

نوید شاهد: آقای زمانی، از زمان بمباران برایمان بفرمایید، کجا بودید و چه کار می کردید؟

 زمانی: من در 20 سالگی در بنیاد مهاجرین جنگ تحمیلی مشغول فعالیت بودم. تقریبا ساعت چهار و بیست دقیقه بعد از ظهر بود که جنگنده های عراق بر فراز شهرستان سردشت ظاهر شدند. آن روز یکشنبه بود. این اتفاق که بعد از ظهر اتفاق افتاد تمامی اداره ها تعطیل بودند.

من تقریبا در دویست و پنجاه متری محل اصابت گلوله حاضر بودم. زمانی که هواپیماها بر فراز سردشت در حال مانور بودند، نظاره گر هواپیماهای دشمن بودم. قبلا مردم با شنیدن صدای آژیر خطر و قبل از بمباران برای در امان ماندن همه به پناهگاه ها و زیرزمین ها پناه می بردند.

هواپیماها که شروع به بمباران کردند، صدای منفجر شدن بمب ها خیلی متفاوت بود، صدای خیلی کمی داشتند. من آن زمان از روی کنجکاوی به سمت محل اصابت رفتم و دیدم، گرد سفیدی کل محوطه را پوشانده است و شدیدا بوی سیر گندیده به مشام می رسد. من به جرات می توانم بگویم اولین کسی بودم که اعلام کردم این بمباران، بمباران شیمیایی است. خودم هم در همان جا شیمیایی شدم و با سوزش چشمانم و سرفه هایی که داشتم، متوجه شدم من هم مصدوم شده‌ام.

نوید شاهد: آیا شما تا به آن زمان اطلاعی از بمب شیمیایی داشتید؟

زمانی: بله، من در سال 62 در جزیره مجنون برای دفاع از خاک میهن حضور داشتم و بعد از پس گرفتن جزیره مجنون در آن زمان، عراق آن منطقه را بمباران شیمیایی کرد و من و همرزم هایم در آنجا جانباز شدیم و دقیقا همان بوی سیر گندیده که یک بار حس کرده بودیم دوباره در شهر خودمان به مشامم رسید.

نوید شاهد: چگونه به مردم اطلاع دادید که بمب از نوع شیمیایی است؟

زمانی: در آن لحظه برادرم هم کنارم بود، به ایشان گفتم، سریعا به پشت وانت برو و با صدای بلند فریاد بزن که بمباران شیمیایی هست و به پناهگاه های زیرزمینی نروید، تا می توانید به ارتفاعات پناه ببرید وخلاف جهت وزش باد بایستند، با دستمال خیس دهان خود را ببندید. اما مردم بیچاره نمی دانستند که جریان از چه قرار است و قریب به اتفاق افراد زیادی، بجای پناه بردن به ارتفاعات، به زیرزمین ها رفته بودند.

نوید شاهد: در خانواده تان فقط شما آسیب دیده بودید؟ 

زمانی: نخیر، خانم من هم در این بمباران شیمبایی جانباز شد. زمان بمباران و قبل از آن روز همسرم جزء امدادگران بود. چون امدادگر خانم کم بود از طرف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تماس گرفتند و از خانم بنده برای کمک به مصدومین شیمیایی کمک خواستند. (در آن زمان ما هنوز ازدواج نکرده بودیم و نامزد بودیم). خانم بنده هم با جان و دل برای کمک به مردم آسیب دیده در محل رسیدگی به مصدومین حاضر شد و تا ساعت حدودا سه چهار شب مشغول مداوا کردن بود که در همان جا خودش هم شیمیایی شد. این را هم برایتان بگویم که بمباران شیمیایی به گونه ای بود که اگر بمبی به محلی اصابت می کرد چندین روز و یا چندین سال هم بعد از روز حادثه اثرات مواد شیمیایی در محل و منطقه باقی می ماند.

نوید شاهد: لطفا کمی در مورد زندگی بعد از شیمیایی شدنتان برایمان بفرمایید؟

زمانی: بعد از چند مدت من و همسرم ازدواج کردیم که حاصل ازدواجمان یک فرزند بود که آن هم در همان دوران جنینی به خاطر اثرات منفی بمب شیمیایی متاسفانه سقط شد. بخاطر همین مسئله چون از اثرات مخرب شیمیایی ترسیده بودیم، تصمیم گرفتیم دیگر بچه دار نشویم. بعدها با مشورت پزشکان و مشاوره با پزشکان متخصص، به ما گفتند که خوشبختانه می توانید بچه دار بشوید. خدارا شکر می کنم الان صاحب دو فرزند هستیم.

نوید شاهد: آیا بمباران شیمیایی اثرات منفی در جسم و روح افراد داشته است؟

زمانی: بله یقینا هم همینطور هست. دو فرزند من در اثر همین بمباران از لحاظ اعصاب و روان دچار بیماری شدند و هنوز هم با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. من خودم هم دچار سرطان و چهار مرتبه عمل شده ام. این ها و خیلی از بیماری های دیگر که گریبان گیر مردمان شهرستان سردشت شده است همگی ناشی از عوارض بمب شیمیایی بود.

نوید شاهد: آیا اتفاق افتاده که فرزندانتان شما را سرزنش کنند؟

زمانی: نه الحمدلله اینگونه نیست. چون من و مادرشان از همان اوایل انقلاب در دفاع از این آب و خاک جزء نفرات اول بودیم و به همین خاطر فرزندانمان هم انقلابی هستند و همیشه برای بودن در کنار ما افتخار می کنند و هوای ما را نیز دارند.

نوید شاهد: با وجود این مشکلات، از مسئولین چه انتظاری دارید؟

زمانی: در زمان بمباران شهرستان سردشت، جمعیت شهرستان 12 هزار نفر بود که حدودا 8 هزار نفر از مردم عزیزمان مصدوم شدند و بخاطر کوچک بودن بیمارستان این امکان وجود نداشت که همه مردم برای معالجه به بیمارستان بروند، بخاطر همین مردم پراکنده شدند و عده ای به روستاها و شهرهای دیگر برای مداوا حاضر شدند. اما با توجه به اینکه مدارک رسمی بالینی ندارند، حمایتی دریافت نمی کنند. اگر چنانچه دولت نگاهی به این مردم بیاندازد و در جهت حمایت مردم اقداماتی انجام دهد لطف بزرگی به جان فشانی های شهرستان سردشت کرده است زيرا بعد از هیروشیما و ناکازاکی بزرگترین ظلم در حق مردم جهان، شهرستان سردشت هست .

نوید شاهد: صحبت های شما با نسل جوان چیست؟

زمانی: صحبتم با نسل جوان این است که من محمد زمانی و خیلی از همرزمان و عزیزانی که در جهت حفظ امنیت و آرامش انقلاب اسلامی در جبهه های جنگ جان فشانی کردند و از خود گذشتند، نگذارند این انقلاب کم رنگ بشود . از نسل جوان تقاضا دارم که با علم و تحصیلاتشان و با پیشرفت در زمینه های علمی و فرهنگی، خاری باشند در چشم دشمنان این نظام و جمهوری اسلامی ایران.

نوید شاهد: در پایان اگر سخنی دارید، بفرمایید:

زمانی: از شما و تمامی عزیزانی که در حفظ و ماندگارسازی خاطرات ایثارگران تلاش می کنید صمیمانه قدردانی میکنم و یک خواهشی هم دارم و آن این است که از نظر عمران، آبادانی، رسیدگی های پزشکی به مردم شهرستان سردشت توجه بیشتری بشود. در این زمینه از بنیاد شهید و امور ایثارگران تشکر و قدردانی می کنم که با وجود تحریم ها نسبت به ما بی تفاوت نبوده اند.

گفتگو از علیرضا کرملو